Taksitle Alınan Ürünlerde Tüketiciler Hangi Haklara Sahiptir?
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında kanunun taksitle satış sözleşmeleri başlıklı 17.vd maddelerinde taksitle yapılan satışlarda tüketicilerin hukuki imkânlarının neler olduğu hüküm altına alınmıştır.
Tüketicinin Korunması Hakkında kanun madde 17- (1) Taksitle satış sözleşmesi, satıcı veya sağlayıcının malın teslimi veya hizmetin ifasını üstlendiği, tüketicinin de bedeli kısım kısım ödediği sözleşmelerdir.
(2) Tüketicinin, kira süresi sonunda bir malın mülkiyetini edinme zorunluluğunun bulunduğu finansal kiralama sözleşmeleri hakkında da bu Bölüm hükümleri uygulanır.
(3) Taksitle satış sözleşmesi yazılı olarak kurulmadıkça geçerli olmaz. Geçerli bir sözleşme yapmamış olan satıcı veya sağlayıcı, sonradan sözleşmenin geçersizliğini tüketicinin aleyhine olacak şekilde ileri süremez.
Kanunda da açıkça düzenlendiği üzere, satıcı bildirmiş olduğu mal ve hizmetin toplam satış fiyatını arttıramamaktadır. Üretici devamlı surette fiyatlarda artış yapmakta ve bu durumu etiketlere yanlış bir şekilde hatalı olarak yansıtmakta ise, tüketicinin hukuki yollara başvurma imkânı bulunmaktadır.
Tüketici, bir firmadan taksitli bir şekilde ürün aldığında mutlaka taksitli satış sözleşmesi yapılması aranmaktadır. Tüketici işbu taksitli satış sözleşmesine istinaden borçlanmış olduğu bedeli taksitleri birden fazla ödemek suretiyle borcunu kapatma imkânına sözleşmeden önce bitirme hakkı bulunmaktadır. Firma, tüketici tarafından ödenen miktarlarsa taksitli satış sözleşmesi kapsamında faiz indirimini uygulama yükümlülüğü bulunmaktadır.
Tüketici, firma ile taksitli satış sözleşmesi yaptığında, işbu sözleşmenin bir nüshasını teslim alma hakkına sahiptir. Tüketicinin sözleşme metnine ulaşamaması ileride doğacak hukuki problemlerin çözümünde hak kaybı yaşamasına sebep olabilir. Taksitli satış sözleşmesinin içeriğinde, mal ve hizmetin peşin fiyatı, vadeye göre faiziyle beraber ödenecek olan miktar satış fiyatı, ön ödeme bedeli, aylık veya yıllık ödeme planı, faiz miktarı ve faizin hesaplandığı yıllık faiz oranı ile gecikme faiz oranları mutlaka belirtilmelidir.
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında kanun tüketici için taksitli satış sözleşmelerinde cayma hakkı tanımaktadır.
Tüketicinin Korunması Hakkında kanun madde 18- (1) Tüketici, yedi gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin taksitle satış sözleşmesinden cayma hakkına sahiptir.
(2) Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür.
(3) Satıcı cayma süresi içinde malı tüketiciye teslim etmişse tüketici, malı ancak olağan bir gözden geçirmenin gerektirdiği ölçüde kullanabilir; aksi takdirde tüketici cayma hakkını kullanamaz. Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile hizmetin ifasına başlanan hizmet sözleşmelerinde de tüketici cayma hakkını kullanamaz.
(4) Tüketicinin satıcıyı bulduğu finansal kiralama işlemlerinde cayma hakkı kullanılamaz.
Tüketiciyi korumaya yönelik getirilen cayma hakkı süre sınırlaması içermektedir. Tüketici, satıcıdan almış olduğu ürünü 7 gün içerisinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ayrıca sözleşmede cezai şart mevcut ise ödeme yapmaksızın taksitli satış sözleşmesinden cayma hakkını kullanabilir. Bu husus tüketicinin, almış olduğu üründe hoşuna gitmeyen ya da açıklama yapma ihtiyacının doğmasına sebebiyet vermeden sözleşmeden cayma hakkını getirmiştir. Oldukça önemli bir gelişme olmasının yanı sıra tüketicinin mutlaka 7 günlük süreye uymaları aranmaktadır.
Kapıdan Pazarlamalarda Tüketicilerin Hakları Nelerdir?
Kapıdan kapıya pazarlama yapan kuruluşlardan satın alınan ürünlerin “7 gün deneme ve kıyaslama süresi” vardır. Eğer alıcı, bu süre içinde ürünü satın almaktan vazgeçerse, noter aracılığıyla, satıcıya bir ihtarname göndermesi gerekir. Satıcı aldığı peşinatı ve imzalattığı senetleri iade etmek zorundadır.
– 7 gün içerisinde firmaya ihtarname çekmeyen alıcı ürünü kabul etmiş sayılır. Bu nedenle sözleşme üzerindeki tarihe çok dikkat edilmeli, geçmiş tarihli sözleşmeler imzalanmamalıdır.
Tüketici Kredilerinde Tüketicilerin Hakları Nelerdir?
Banka ya da finans kuruluşlarından alınan tüketici kredisi için mutlaka sözleşmenin bir kopyası alınmalıdır. Bu sözleşmede yer alan şartlar, hiçbir şekilde müşteri aleyhine hiç bir şekilde değiştirilemez. Örneğin, sözleşmede yer almadığı müddetçe faiz oranları herhangi bir bahane ile kesinlikle artırılamaz.
– Alıcı borcun tamamını ya da bir kısmını önceden ödemek isterse, banka ya da finans kurumu gerekli faiz ve komisyon indirimini yapmak zorundadır.
Kampanyalı Satışlarda Tüketicilerin Hakları Nelerdir?
Satıcı kampanya yöntemi ile sattığı malı zamanında teslim etmek zorundadır. Ayrıca, ek para talebinde bulunamadığı gibi taahhüt ettiği mal veya daha üst modeli dışında başka bir ürünü veremez.
EVRENSEL TÜKETİCİ HAKLARI
Türkiye’nin de taraf olduğu Birleşmiş Milletler Evrensel Tüketici Hakları Bildirgesine göre 9 tane temel ve evrensel tüketici hakkı mevcuttur.
1- Temel İhtiyaçların Karşılanması Hakkı: Her tüketici barınma, haberleşme, ulaşım gibi en temel ihtiyaçların karşılanmasını talep etmek hakkına sahiptir.
2- Sağlık ve Güvenlik Hakkı: Satışa sunulmuş olan her türlü mal ya da hizmetin, kullanıcının yaşamına ve sağlığına zarar vermeyecek durumda olması gerekir.
3- Bilgi Edinme Hakkı: Tüketicinin mal ya da hizmeti alırken gerekli bilgilere ulaşımının sağlanması ve yanıtıcı reklam ya da etiketten korunması gerekir.
4- Eğitilme Hakkı: Tüketicinin haklarını koruyabilmesi için eğitim kurumlarında bu konuda eğitilmesi gerekir.
5- Zararların Giderilmesi Hakkı: Satın alınan mal ya da hizmetten kaynaklı tüketicinin uğradığı zarar giderilmeli ve alınan mal ya da hizmet yeniden tüketiciye ulaştırılmalıdır.
6- Ekonomik Çıkarların Korunması Hakkı: Tüketiciye ürün kıyaslaması yapacak kadar mal ve hizmetin en uygun fiyatlarla sunulması, satış sonrası ise her türlü teknik desteğin tüketiciye ulaştırılması gerekir.
7- Seçme Hakkı: Uygun kalite ve fiyatlarda mal ya da hizmetlerin tüketiciye sunulması ve tüketicilerin bu ürün ya da hizmete istedikleri zaman ulaşabilmesi gerekir.
8- Temsil Edilme, Örgütlenme, Sesini Duyurma Hakkı: Tüketicilerin bu haklarını koruyabilmesi ve mağduriyetlerini giderilmesi adına ekonomik ve siyasi politikaların dikkate alınması gerekir.
9- Sağlıklı Bir Çevrede Yaşama Hakkı: Sağlık koşullarına uygun bir çevrenin oluşumu için doğal kaynakların uygun kullanılması gerekir.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN DURUMLAR
Aldığınız bir ürünü satın aldıktan sonra değiştirme hakkına sahipsiniz. Ancak burada dikkat edilen önemli hususlardan birincisi aldığınız ürünü kullanmamak, ikincisi ürün iade süresini geçirmemek olacaktır.
Diyelim bir ürün aldınız ve ürün arızalandı. Bu ürünün garantiye gitmesini beklemeden doğrudan aldığınız ürünü değiştirme hakkına sahipsiniz.Satın aldığınız ürünlerde size sunulan içeriklerin tümünün ürününüzde bulunmasını isteme hakkına sahipsiniz.
Aldığınız üründe hiç bir ayıp bulunmaması gerekir.
Herhangi bir ürünü satın aldığınızda eğer satıcı ile sözleşme yapmadıysanız, satıcı ile ürün hakkında yaptığınız her konuşma sözleşme hükmünde sayılacaktır.
TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURU
Aldığınız ürünün satıcısını ya da firmayı şikayet etmek için tüketici hakem heyetine başvurabilirsiniz. Tüketici hakları şikayet hakkınızı kullanmanız için tüketici mahkemesine ya da tüketici hakları telefon numarası ile şikayette bulabilirsiniz. Bulunduğunuz şikayet hakem heyeti tarafından incelemesi yapılır ve firmaya gerekli kontroller gerçekleşir. Daha sonra size bu konuda bildirim yapılacaktır.
